Utopia

Wisława Szymborska

Utopia

Wyspa, na której wszystko się wyjaśnia.
Tu można stanąć na gruncie dowodów.

Nie ma dróg innych oprócz drogi dojścia.

Krzaki aż uginają się od odpowiedzi.

Rośnie tu drzewo Słusznego Domysłu
o rozwikłanych odwiecznie gałęziach.

Olśniewająco proste drzewo Zrozumienia
przy źródle, co się zwie Ach Więc To Tak.

Im dalej w las, tym szerzej się otwiera
Dolina Oczywistości.

Jeśli jakieś zwątpienie, to wiatr je rozwiewa.

Echo bez wywołania głos zabiera
i wyjaśnia ochoczo tajemnice światów.

W prawo jaskinia, w której leży sens.

W lewo jezioro Głębokiego Przekonania.
Z dna odrywa się prawda i lekko na wierzch wypływa.

Góruje nad doliną Pewność Niewzruszona.
Ze szczytu jej roztacza się istota rzeczy.

Mimo powabów wyspa jest bezludna,
a widoczne po brzegach drobne ślady stóp
bez wyjątku zwrócone są w kierunku morza.

Jak gdyby tylko odchodzono stąd
i bezpowrotnie zanurzano się w topieli.

W życiu nie do pojęcia.

Utopia – niemająca szans urzeczywistnienia i nielicząca się z realnym stanem rzeczy i stosunków społecznych wizja idealnego, egalitarnego społeczeństwa; [...]; gatunek literatury dydaktycznej przedstawiający idealne i sprawiedliwie zorganizowane społeczeństwo, całkowicie odmienne od rzeczywistości socjalnej i politycznej, w której żyje autor i jego czytelnicy; potocznie: mrzonka, plan, pomysł wzniosły, idealny ale nieżyciowy, nierealny, nieziszczalny, fantastyczny.

/W oparciu o: S. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2007/

1. Przedstaw wyspę Utopię graficznie. Wybierz sposób najbliższy Twojemu intuicyjnemu zrozumieniu tekstu. Pamiętaj, że będziesz musiał omówić swoją pracę (dlaczego wybrałeś ten, a nie inny sposób obrazowania; czemu uznałeś za niezwykły ten, a nie inny element krajobrazu; dlaczego wykorzystałeś takie, a nie inne kolory itp.) i w ten sposób dokonasz interpretacji tekstu! Zatem wybieraj rozważnie i zaufaj swojej intuicji:

·         Sporządź „zdjęcie lotnicze”, na którym podpiszesz wszystkie główne punkty orientacyjne wyspy (odszukasz je w tekście wiersza jako nazwy kilku niezwykłych miejsc). Możesz wykorzystać mapę konturową dowolnej wyspy;

·         Sporządź dokładny rysunek/kolaż najbardziej intrygującego Cię fragmentu wyspy. W tym celu wyobraź sobie, że posługujesz się aparatem fotograficznym i wykorzystujesz opcję zoom. Nagle w polu widzenia obiektywu trafiasz na coś niezwykłego – co to będzie? Pamiętaj o uruchomieniu twojej wrażliwości plastycznej - z rozwagą dobierz kształt, kolor, fakturę twojej pracy.

·         Sporządź rysunek/kolaż, na którym przedstawisz w sposóbmetaforyczny wybrany element krajobrazu wyspy: drzewo Zrozumienia, drzewo Słusznego Domysłu, źródło Ach Więc To Tak, Dolinę Oczywistości, jaskinię, w której leży sens, jezioro Głębokiego przekonania, Pewność Niewzruszoną, Istotę Rzeczy.

·         Sporządź planszę oraz zapisz reguły gry. Celem każdego gracza uczyń dotarcie do plaży – tam daj mu wybór: zanurzy się w życiu nie do pojęcia albo ...? – wróci na wyspę? zacznie ją zmieniać? Pamiętaj o utrudnieniach dla graczy. Np.: stanąłeś na gruncie dowodów i okazało się, że to ruchome piaski, które zaczynają cię wciągać; tracisz dwie kolejki rzutu.

2. Wypisz z wiersza wszystkie wzniosłe pomysły, które sprawiają, że opisywana wyspa może nosić miano Utopii.

 3. Teraz przywołaj skojarzenia, jakie uruchamiają się w Twojej głowie podczas lektury wiersza. Dwa dotyczą kontekstów literacko-filozoficznych, dwa - językowych. Ich wydobycie znacznie ułatwi Ci uchwycenie wieloznaczności tekstu poetyckiego. Jeśli nie wiesz, gdzie szukać, poproś o pomoc nauczyciela.

Fragment wiersza	Twoje skojarzenia
drzewo Słusznego Domysłu drzewo Zrozumienia
Im dalej w las, tym szerzej się otwiera Dolina Oczywistości	A my mówimy w języku potocznym: .............................................................. .............................................................. I to znaczy, że....................................... ............................................................... .............................................................. ...............................................................
W prawo jaskinia, w której leży sens
Z dna odrywa się prawda i lekko na wierzch wypływa	A my mówimy w języku potocznym: .............................................................. ............................................................... I to znaczy, że ...................................... .............................................................. ..............................................................

4. Co wybierasz: miejsce, gdzie można stanąć na gruncie dowodów i poznać tajemnice światów, czy topiel - życie nie do pojęcia. A może tak radykalny wybór uznajesz za niewykonalny? Wpisz w wyznaczone miejsca po pięć argumentów przemawiających za każdym wyborem, a następnie zapisz swoje stanowisko.

Chciałbym mieszkać na wyspie Utopii, gdyż:

 Wybieram życie nie do pojęcia, bo: 

5. Niejeden utopijny pomysł wraz z upływem czasu stał się ziszczalny. Zapisz kilka pomysłów ludzkości, które ze sfery marzeń przeszły w rzeczywistość.